نقل و انتقال سهام شرکت سهامی خاص باتوجه به دلایل متعددی نظیر خروج یا ورود یکی از سهامداران اتفاق می‌افتد. شرکت سهامی خاص از انواع شرکت های بازرگانی است که در آن سرمایه اولیه‌ای که توسط موسسین تهیه شده، به سهام تقسیم بندی می‌شود. هر کدام از سهامداران نیز باتوجه به میزان سهامشان در قبال سود و زیان شرکت مسئولیت دارد.
در این نوع شرکت سهامی، سهام رکن اصلی تاسیس و پشتوانه‌ی ادامه حیات و فعالیت های آتی شرکت است. به همین منظور یکی از مدارک اصلی برای ثبت شرکت سهامی خاص، تامین سرمایه اولیه و پرداخت 35 درصد آن و ارائه فیش واریزی است. در صورتی که برای شرکت های مسئولیت محدود لازم نیست که سرمایه اولیه را بلوکه نمود.
سهام شرکت باتوجه به قابلیت نقل و انتقال به دو دسته‌ی غیرقابل انتقال و قابل انتقال تقسیم می‌شوند. با توجه به موضوع اصلی مطلب، سهام های قابل انتقال شامل موارد زیر هستند:
انتقال سهام بانام
برای انتقال سهام بانام، ابتدا باید یک صورت جلسه مجمع عمومی فوق العاده مبنی بر انتقال سهام، توسط شرکا تنظیم و امضاء شود. همچنین سهامدار پیش از واگذاری سهم خود، باید به حوزه مالیاتی که شرکت در آن واقع شده، مراجعه کرده و مالیات مربوط به انتقال سهام را بپردازد.
بعد از گذر از این مرحله، گواهی مذکور را به اداره ثبت شرکت ها تحویل داده و پس از طی تشریفات اداری، فرآیند انتقال سهام کامل خواهد شد. درواقع در انتقال سهام بانام نیاز به طی مراحل و تشریفات اداری است. بر اساس ماده ۴۰ ق.ت.، انتقال سهام بانام باید در دفاتر ثبت سهام شرکت صورت گیرد و واگذارکننده یا نماینده قانونی وی باید اسناد مربوطه را در دفتر ثبت امضاء نماید.
انتقال سهام بی‌نام
در نقل و انتقال سهام بی‌نام نیازی به مراجعه به اداره دارایی و پرداخت مالیات شرکت نیست. تنها باید صورت جلسه مربوطه را تنظیم نمود. در این نوع واگذاری، انتقال سهام در سریعترین زمان ممکن و با صرفه جویی در هزینه صورت می‌گیرد.
انتقال سهام با سلب سِمَت
این نوع انتقال سهام هنگامی رخ می‌دهد که یکی از مدیران بخواهد پیش از تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان دوره مالی کلیه سهام خود را به دیگری واگذار نماید. در این شرایط باید سِمت او سلب کرده و از مدیریت استعفا دهد. جانشین وی نیز بر اساس مواد 112 و 113 ل.ق. از سوی هیات مدیره یا مجمع عمومی عادی انتخاب می‌شود.
واگذاری سهام
پس از آنکه شرکت به ثبت رسید، امکان نقل و انتقال سهام به دلایل مختلفی امکان پذیر است. این پروسه در سامانه ثبت شرکت ها صورت گرفته و شامل یکی از موارد زیر خواهد بود:
- انتقال سهام با نام یا سهام بی نام
- افزایش یا کاهش تعداد شرکا
- افزایش یا کاهش سرمایه شرکت
- تغییر سهام شرکت توسط شرکاء و واگذاری آن به یکدیگر
- واگذاری کل سهام در قالب فروش
- هر گونه ثبت تغییر در میزان سهام اعضا
در شرکت های سهامی خاص، شریک می‌تواند هرموقع بخواهد با انتقال سهم خود از شرکت خارج شود. درواقع در این نوع شرکت ها یک نوع آزادی در انتقال و واگذاری سهام وجود دارد. البته بر اساس ماده 41 ل.ق مجمع عمومی یا مدیران شرکت میتوانند این آزادی را محدود کرده و شروطی برای آن تعیین نمایند. لازم به ذکر است که این موضوع باید در اساسنامه شرکت قید شده باشد در غیر این صورت واگذاری سهام کاملاَ آزاد است.
مراحل نقل و انتقال سهام شرکت سهامی خاص
در پروسه نقل و انتقال سهام شرکت سهامی خاص لازم نیست سند رسمی تنظیم گردد. اما باید یکسری تشریفات را طی نمود تا چنین انتقالی از نظر شرکت و اشخاص ثالث معتبر تلقی شود. در واگذاری سهام، تمام افراد واگذارکننده و گیرنده سهام باید مالیات خود را به ادارات مربوطه پرداخت نمایند. (4 درصد مقدار سهام انتقالی)
درواقع برای واگذاری سهام، فرد واگذار کننده باید به حوزه مالیاتی خود مراجعه کرده و برگه مفاصا حساب را دریافت نماید. برای دریافت این برگه نیز باید مالیات نقل و انتقال سهام را پرداخت کرد.
در فرایند نقل و انتقال سهام باید مراحل زیر را رعایت نمود:
- تشکیل مجمع عمومی به طور فوق العاده و تنظیم صورتجلسه واگذاری سهام
- مشخص نمودن سمت مدیران و دیگر مواردی که با نقل و انتقال سهام شرکت سهامی خاص دستخوش تغییر خواهند کرد.
- تهیه لیست سهامداران قبلی همراه تعداد سهامشان و میزان سهام جدید در یک جدول که باید کنار صورتجلسه به تایید و امضای سهامداران رسیده باشد.
- مراجعه‌ی واگذار کنندگان سهامی و گیرنده به اداره مالیاتی ممیز مالیاتی شرکت مربوطه
- پرداخت مالیات انتقال سهام و اخذ گواهی پرداخت مالیات
- ثبت نقل و انتقال سهام در سامانه ثبت شرکت ها
- ارسال مدارک به پست از طریق باجه های منتخب پستی
- دریافت پیش نویس آگهی و امضا در اداره ثبت و پرداخت حق الثبت
- درج آگهی تغییرات سهام در روزنامه رسمی کشور
مدارک لازم جهت واگذاری سهام شرکت سهامی خاص
- کپی آگهی تاسیس
- کپی روزنامه رسمی تاسیس
- اصل گواهی پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام (صادره از اداره مالیات)
- کپی شناسنامه و کارت ملی تمامی سهامداران فعلی و جدید
- کپی روزنامه رسمی ثبت تغییرات شرکت (در صورت وجود تغییرات)
- مستندات مربوط به برگزاری و رعایت تشریفات
